 |
| φωτο |
Γράφει ο
Ιωσήφ Μακρής
Θαλάσσιος Βιολόγος (MSc)
Συγγραφέας: Stanley M. Minasian
Aφήγηση: Mike Farrell
Μετάφραση: ομάδες στο facebook Stop Attica Zoological Park Dolphinarium (Athens - Greece) και Όχι στο δελφινάριο-τσίρκο στο Αττικό Πάρκο
Παραγωγή: Earth Views Productions, 2011
Διοργάνωση προβολής: Ιωσήφ Μακρής – Θαλάσσιος Βιολόγος (MSc), Θαλάσσιο περιβάλλον, άρθρα – marine environmental articles (σελίδα στο facebook)
Αγαπήσαμε τις φάλαινες και τα δελφίνια από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα ντοκιμαντέρ και τις κινηματογραφικές ταινίες. Οι φάλαινες και τα δελφίνια διαθέτουν μοναδική ευφυΐα, εκπληκτική δύναμη και ομορφιά, αποτελούσαν πάντοτε αντικείμενο έμπνευσης και θαυμασμού αλλά και σύμβολο ελευθερίας για τους ανθρώπους.
Η ταινία Χάνοντας τη Θάλασσα της Ελευθερίας (το οποίο θα προβληθεί με ελληνικούς υπότιτλους) παρουσιάζει τη σκοτεινή πλευρά της αξιοποίησης αυτού του θαυμασμού και την εμπορική εκμετάλλευση που έχουν υποστεί οι φάλαινές και τα δελφίνια, παρουσιάζοντας την βιομηχανοποιημένη αιχμαλωσίας τους.
80 συναρπαστικά λεπτά που αναμφισβήτητα θα σας συγκινήσουν, παρουσιάζοντας χιλιάδες δελφίνια που έχουν υποστεί παράνομη αρπαγή, επώδυνη μεταφορά από τη μία άκρη του κόσμου στην άλλη ή ακόμα και βίαιο θάνατο, προκειμένου να εφοδιάσουν τα δελφινάρια και τα ενυδρεία, καθώς επίσης και την τέχνη της παραπληροφόρησης του κοινού που τα επισκέπτεται, μέσα από καλά οργανωμένες δημόσιες σχέσεις και διαφημίστηκες καμπάνιες, η λαμογιά σε όλο της το μεγαλείο.
Τα περισσότερα δελφινάρια και ενυδρεία εμπλέκονται είτε άμεσα είτε έμμεσα στην παράνομη ή νομιμοφανή βιομηχανία της αιχμαλωσίας αυτών των ζώων, προς όφελος της βιομηχανίας και της διασκέδασης των ανθρώπων, είναι όντως ένα όφελος για εμάς να βλέπουμε αυτά τα ζώα σε αιχμαλωσία; Η ταινία επίσης παρουσιάζει με ειλικρινή τρόπο το υπερκέρδος των επιχειρηματιών και των λοιπών διαπλεκόμενων.
Αρκετά έντονα είναι τα ντοκουμέντα πρόωρων και οδυνηρών θανάτων των ζώων καθώς επίσης και οι τραυματισμοί των εκπαιδευτών τους, οι παράνομες πρακτικές, η κυβερνητική αδιαφορία, και τα βρώμικα κρυμμένα μυστικά. Ένα δυναμικό ντοκιμαντέρ που έχει σκηνοθετήσει ο Αμερικάνος συγγραφέας, σκηνοθέτης και περιβαλλοντικός ακτιβιστής Stanley M. Minasian.
Λίγα λόγια για τα θαλάσσια θηλαστικά
Oι φάλαινες και δελφίνια είναι οι τραγουδοποιοί των ωκεανών, με αυτόν τον τρόπο επικοινωνούν μεταξύ τους. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, οι ερευνητές έδειξαν στους ανθρώπους πόσο σημαντικά είναι τα τραγούδια των φαλαινών. Αυτή η ανακάλυψη, το ότι οι φάλαινες τραγουδούν στα βάθη των ωκεανών ήταν μία από τις κυριότερες κινήσεις, έτσι ώστε να ευαισθητοποιηθεί η ανθρωπότητα για την σωτηρία αυτών των ζώων με την παύση της φαλαινοθηρίας.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι πρόγονοι των φαλαινών ήταν επίγεια τετράποδα θηλαστικά, τα αρτιοδάκτυλα, τα οποία εκπροσωπούνται σήμερα από έναν μικρό αριθμό ειδών όπως το ελάφι, η καμηλοπάρδαλη, το πρόβατο, ο ιπποπόταμος, και η καμήλα. Τα κητώδη, από την αρχαία λέξη κήτος που σημάινει μεγαλοσωμο θαλάσσιο ζώο διακρίνονται σε 2 υποτάξεις, τα οδοντοκήτη (Odontoceti) και τις τα μυστακοκήτη - μπαλενοφόρες (Μysticeti), λέγονται έτσι λόγω του ότι διαθέτουν μπαλένες, φαλαίνιο (ενικός), κάθε μια από τις εκατοντάδες μεγάλες κεράτινες πλάκες στο στόμα των μυστακοκητών, μαζί δημιουργούν ένα τεράστιο φίλτρο, για αυτό και μόνο τα μυστακοκήτοι μπορούν να αποκαλούνται ως φάλαινες!
Το ανήκουν στην οικογένεια Δελφινίδες (Delphinidae) και είναι μέρος της τάξης των κητοειδών. Η οικογένεια περιλαμβάνει 60 είδη, στην οποία περιλαμβάνεται και η όρκα, η αλλιώς δολοφόνος φάλαινα (Orcinus orca), αν και είναι ωκεάνιο δελφίνι, την αποκαλούνε φάλαινα λόγο του μεγάλου μήκους της σε σχέση με τα άλλα δελφίνια. Επίσης να τονίσω ότι υπάρχουν 4 είδη δελφινιών που ζουν σε ποτάμια, όπως π.χ. το δελφίνι του Αμαζονίου (Inia geoffrensis). Τα δελφίνια αναπνέουν με πνεύμονες, διαθέτουν οξύτατη ακοή – έχουν ένα σύστημα εντοπισμού ήχου – σόναρ – όπως και οι νυχτερίδες, και αυτό δίνει την ικανότητα στα δελφίνια να επικοινωνήσουν μεταξύ τους ή και να κυνηγήσουν σε συνθήκες περιορισμένης ορατότητας. Λόγω τις αυξημένης ακοής αρχικά οι ερευνητές πιστεύανε ότι τα δελφίνια έχουν περιορισμένη όραση.
Ωστόσο μετά από μελέτες, διαπίστωσαν ότι τα ωκεάνια δελφίνια όπως π.χ. τα Ρινοδέλφινα (Tursiops truncatus) έχουν εξαιρετική όραση, και αυτό διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο φυσικό τους κόσμο. Επίσης, διαθέτουν υψηλό αίσθημα αφής, βέβαια, δεν διαθέτουν οσφρητικό νεύρο / λοβούς και συνεπώς πιστεύεται ότι δεν διαθέτουν όσφρηση. Γενικός είναι ζώα πελαγικά και κοινωνικά (συχνά τα αρσενικά και τα θηλυκά μένουν στο ίδιο κοπάδι για όλη τους τη ζωή). Το φυσικό τους περιβάλλον είναι οι θερμές/τροπικές και εύκρατες θάλασσες. Ζουν περίπου 20 χρόνια, και όπως είπα προηγουμένως πρόκειται για ζώα με αρκετά υψηλή νοημοσύνη!
Ο εγκέφαλος των δελφινιών μπορεί να είναι μεγαλύτερος του ανθρώπου, ωστόσο δεν υπάρχει ισχυρή συσχέτιση μεταξύ του μεγέθους του εγκεφάλου και της ευφυΐας τους. Επίσης, τα δελφίνια είναι τα μόνα γνωστά άγρια ζώα τα οποία θα σώσουν έναν άνθρωπο που κινδυνεύει στην θάλασσα, υπάρχουν αρκετές αναφορές και μαρτυρίες για αυτό. Βέβαια να μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για άγρια ζώα και όχι για κατοικίδια ζωάκια! το ΄΄χαμογελαστό΄΄ πρόσωπο που έχουν δίνουν την εντύπωση ότι είναι ευτυχισμένα,ακόμα και σε συνθήκες αιχμαλωσίας. Το πρόσωπο τους δεν έχει μύες για να εκφράζει συναισθήματα, όπως ο άνθρωπος και άλλα θηλαστικά (π.χ. τα σκυλιά). Αυτό το ΄΄δώρο΄΄ της φύσης είναι η ευχή και η κατάρα – το μόνιμα καρφωμένο χαμόγελο.
Tα είδη των θαλάσσιων θηλαστικώνπου ζουν στις Ελληνικές θάλασσες (φάλαινες, φώκια και δελφίνια)
H ύπαρξη των δελφινιών στην Ελλάδα είναι γνωστή από την αρχαιότητα, ο Αριστοτέλης (345 π.Χ.) ήταν από τους πρώτους που μελέτησε και ταξινόμησε τα κητώδη (« Περί Ζώων Ιστορίαι »). Τα δελφίνια έχουν παίξει μεγάλο ρόλο στον ανθρώπινο πολιτισμό και είναι κοινά στην ελληνική μυθολογία. Υπάρχουν πολλά νομίσματα από την αρχαία Ελλάδα τα οποία που δείχνουν ένα άτομο ένα αγόρι ή μία θεότητα στην πλάτη ενός δελφινιού, κοσμούνται επίσης σε ψηφιδωτά, πιάτα, αγγεία και κτίσματα. Σύμφωνα με δημοσιευμένες έρευνες (διαθέσιμες στο διαδίκτυο), στις ελληνικές θάλασσες υπάρχουν 14 είδη κητωδών, σε αυτά περιλαμβάνονται και 4 είδη δελφινιών: τα ζωνοδέλφινα (Striped dolphin - Stenella coeruleoalba), τα κοινά δελφίνια (Short-beaked common dolphin - Delphinus delphis) τα σταχτοδέλφινα (Rissos dolphin - Grampus griseaus), και τα ρινοδέλφινα (Common bottlenose dolphin - Tursiops truncatus). Στις ελληνικές θάλασσες διακρίνουμε τα θαλάσσια θηλαστικά σε μόνιμα και περιστασιακά είδη τα εξής:
Μόνιμα
1. Πτεροφάλαινα – Balaenoptera physalus
2. Φυσητήρας – Physester macrocephalus
3. Ζιφιός – Ziphius cavirostris
4. Σταχτοδέλφινο - Grampus griseaus
5. Ρινοδέλφινο - Tursiops truncatus
6. Ζωνοδέλφινο - Stenella coeruleoalba
7. Κοινό δελφίνι - Delphinus delphis
8. Φώκαινα – Phocoena phocoena
9. Μεσογειακή φώκια – Monachus monachus
Περιστασιακά
1. Μεγάπτερη φάλαινα – Megaptera novaeangliae
2. Ρυγχοφάλαινα – Megaptera novaengliae
3. Ψευδόρκα – Pseudorca crassidens
4. Μεσοπλόδοντας – Mesoplodon sp.
5. Στενόρυγχο δελφίνι – Steno bredanensis
Απειλές
Αν και πολλά από τα θαλάσσια θηλαστικά είναι και τα μεγαλύτερα ζώα του πλανήτη, είναι αντίστοιχα και τα ποιο ευάλωτα, λόγω της ιδιαίτερης οικολογίας – βιολογίας - συμπεριφοράς αλλά και λόγω της υποβάθμισης του περιβάλλοντος από άμεσους ανθρωπογενούς παράγοντες. π.χ. Την ρύπανση/μόλυνση (από τοξικές ουσίες, σκουπίδια, πλαστικά, υφάσματα, πετρέλαιο),
2. την ηχορύπανση (εξόρυξη φυσικού αερίου και πετρελαίου, βυθόμετρα-βαθύμετρα-σόναρ, ωκεανογραφική έρευνα, εκβάθυνση, κατασκευή αιολικών πάρκων, στρατιωτικές ασκήσεις, συσκευές ακουστικής παρενόχλησης - Acoustic Harrassment Devices),
3. Την εμπλοκή σε αλιευτικά εργαλεία.. Επίσης, η αλιεία και ορισμένα είδη θαλάσσιων θηλαστικών (όπως π.χ. ορισμένα είδη δελφινιών και φώκιες) μοιράζονται περιορισμένους θαλάσσιους πόρους. Η αλληλεπίδραση τους, η υπεραλίευση και ως συνέπεια η σημαντική μείωση των ιχθυοαποθέματων, συνεπάγεται και με την μείωση της διαθέσιμης τροφής τους
4. Παθογόνα (εξάπλωση ιών και άλλων παθογόνων),
5. Κλιματική αλλαγή.
6. Τουρισμός – παράκτια ανάπτυξη και
7. Αλλαγή των οικοσυστημάτων. Οι απειλές μπορούν να προκαλέσουν τον θάνατο, αλλαγές στην συμπεριφορά τους, ακουστικά τραύματα, στρες, και γενικώς να τα κάνουν ποιο ευάλωτα σε ασθένειες
Κλείνοντας
Οι φάλαινες και τα δελφίνια είναι οι τραγουδοποιοί των ωκεανών, είναι ζώα που υπάρχουν στους ωκεανούς εδώ και εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια, και αποτελούν κάτι παραπάνω από λάδι και κρέας για ανθρώπινη κατανάλωση, αποτελούν το πνεύμα για την σωτηρία των ωκεανών, είναι ρυθμιστές του θαλάσσιου περιβάλλοντος – του τροφικού πλέγματος, με άλλα λόγια είναι οι κορυφαίοι θηρευτές διαμορφώνοντας έτσι την αφθονία και την συμπεριφορά των θηραμάτων τους. Μία υπενθύμιση ότι η φύση είναι πολύπλοκη, και το γεγονός ότι, δεν είμαστε μόνοι μας στον πλανήτη, οι πράξεις μας έχουν άμεσο και έμμεσο αντίκτυπο στο θαλάσσιο περιβάλλον. Θα κλείσω με 2 φράσεις “ Αν δεν μπορούμε να σώσουμε τις φάλαινες, δεν μπορούμε να σώσουμε τίποτα ’’ - Roger Payne, και «Κανένα ενυδρείο, κανένα δελφινάριο, όσο ευρύχωρο κι αν είναι, δεν μπορεί να μιμηθεί έστω και στο ελάχιστο τις συνθήκες που υπάρχουν στη θάλασσα, και κανένα δελφίνι που ζει σε οποιοδήποτε ενυδρείο ή δελφινάριο δεν μπορεί να χαρακτηριστεί φυσιολογικό». - Jacques Yves Cousteau.
Ευχαριστίες
Θέλω να ευχαριστήσω θερμά την κινηματογραφική λέσχη Ρόδου «Θέαση», τους υπεύθυνους του δημοτικού θεάτρου Ρόδου, τους αρμόδιους για θέματα πολιτισμού του δήμου Ρόδου, και όλους τους φορείς που στηρίζουν τέτοιες προσπάθειες για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών για θέματα περιβάλλοντος.
Πηγές
Fin, flukes and family http://www.youtube.com/watch?v=_yIXNkAA6aQ
A Life among Whales Trailer http://www.youtube.com/watch?v=bPtR39SiIl4
www.whalesongproject.net
Roger Payne Ph.D., Indianapolis Prize Finalist, The Ocean Alliance & Save the Whales http://www.youtube.com/watch?v=IwpHEUn94-s
http://www.oceanalliance.org/rogerPayne.html
http://www.eia-international.org/campaigns/species/cetaceans/
Whale and dolphin conservation society (WDCS). Τhe conservation of British cetaceans – A review of the threats and protection afforded to whales, dolphins and porpoises in UK waters. E.C.M. Parsons, J. Clark, A Ross & M.P. Simmond
Whaling. Britannica Online Encyclopedia. 2010. Retrieved May 16, 2010.
Thomas I. White (2007). In defense of dolphins: the new moral frontier. Blackwell Public Philosophy Series. ISBN 978-1-4051-5778-0.
Thousand Mile Song (Basic Books, 2008). David Rothenberg
Εγχειρίδιο για τα θαλάσσια θηλαστικά των Ελληνικών θαλασσών (Μαρία Λιβανού και Βαγγέλης Παράβας) – κωδικός προγράμματος: LIFE 09 INF/GR/000320 – θάλασσα: Μάθε, Δράσε, προστάτεψε / Ενημερωτική, Εκπαιδευτική, Συμμετοχική Εκστρατεία για τα θαλάσσια θηλαστικά στην Ελλάδα
Πηγή
 |
| φωτο |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου