Ντοκιμαντέρ: Α Fall From Freedom / Χάνοντας τη Θάλασσα της Ελευθερίας (Eλληνικοί υπότιτλοι) (Δημοτικό Θέατρο Ρόδου 24.ΙV.2013)

φωτο

Γράφει ο
Ιωσήφ Μακρής
Θαλάσσιος Βιολόγος (MSc)

Συγγραφέας: Stanley M. Minasian
Aφήγηση: Mike Farrell
Μετάφραση: ομάδες στο facebook Stop Attica Zoological Park Dolphinarium (Athens - Greece) και Όχι στο δελφινάριο-τσίρκο στο Αττικό Πάρκο
Παραγωγή: Earth Views Productions, 2011
Διοργάνωση προβολής: Ιωσήφ Μακρής – Θαλάσσιος Βιολόγος (MSc), Θαλάσσιο περιβάλλον, άρθρα – marine environmental articles (σελίδα στο facebook)

Αγαπήσαμε τις φάλαινες και τα δελφίνια από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα ντοκιμαντέρ και τις κινηματογραφικές ταινίες. Οι φάλαινες και τα δελφίνια διαθέτουν μοναδική ευφυΐα, εκπληκτική δύναμη και ομορφιά, αποτελούσαν πάντοτε αντικείμενο έμπνευσης και θαυμασμού αλλά και σύμβολο ελευθερίας για τους ανθρώπους.

Η ταινία Χάνοντας τη Θάλασσα της Ελευθερίας (το οποίο θα προβληθεί με ελληνικούς υπότιτλους) παρουσιάζει τη σκοτεινή πλευρά της αξιοποίησης αυτού του θαυμασμού και την εμπορική εκμετάλλευση που έχουν υποστεί οι φάλαινές και τα δελφίνια, παρουσιάζοντας την βιομηχανοποιημένη αιχμαλωσίας τους.
80 συναρπαστικά λεπτά που αναμφισβήτητα θα σας συγκινήσουν, παρουσιάζοντας χιλιάδες δελφίνια που έχουν υποστεί παράνομη αρπαγή, επώδυνη μεταφορά από τη μία άκρη του κόσμου στην άλλη ή ακόμα και βίαιο θάνατο, προκειμένου να εφοδιάσουν τα δελφινάρια και τα ενυδρεία, καθώς επίσης και την τέχνη της παραπληροφόρησης του κοινού που τα επισκέπτεται, μέσα από καλά οργανωμένες δημόσιες σχέσεις και διαφημίστηκες καμπάνιες, η λαμογιά σε όλο της το μεγαλείο.

Τα περισσότερα δελφινάρια και ενυδρεία εμπλέκονται είτε άμεσα είτε έμμεσα στην παράνομη ή νομιμοφανή βιομηχανία της αιχμαλωσίας αυτών των ζώων, προς όφελος της βιομηχανίας και της διασκέδασης των ανθρώπων, είναι όντως ένα όφελος για εμάς να βλέπουμε αυτά τα ζώα σε αιχμαλωσία; Η ταινία επίσης παρουσιάζει με ειλικρινή τρόπο το υπερκέρδος των επιχειρηματιών και των λοιπών διαπλεκόμενων.
Αρκετά έντονα είναι τα ντοκουμέντα πρόωρων και οδυνηρών θανάτων των ζώων καθώς επίσης και οι τραυματισμοί των εκπαιδευτών τους, οι παράνομες πρακτικές, η κυβερνητική αδιαφορία, και τα βρώμικα κρυμμένα μυστικά. Ένα δυναμικό ντοκιμαντέρ που έχει σκηνοθετήσει ο Αμερικάνος συγγραφέας, σκηνοθέτης και περιβαλλοντικός ακτιβιστής Stanley M. Minasian.

Λίγα λόγια για τα θαλάσσια θηλαστικά
Oι φάλαινες και δελφίνια είναι οι τραγουδοποιοί των ωκεανών, με αυτόν τον τρόπο επικοινωνούν μεταξύ τους. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, οι ερευνητές έδειξαν στους ανθρώπους πόσο σημαντικά είναι τα τραγούδια των φαλαινών. Αυτή η ανακάλυψη, το ότι οι φάλαινες τραγουδούν στα βάθη των ωκεανών ήταν μία από τις κυριότερες κινήσεις, έτσι ώστε να ευαισθητοποιηθεί η ανθρωπότητα για την σωτηρία αυτών των ζώων με την παύση της φαλαινοθηρίας.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι πρόγονοι των φαλαινών ήταν επίγεια τετράποδα θηλαστικά, τα αρτιοδάκτυλα, τα οποία εκπροσωπούνται σήμερα από έναν μικρό αριθμό ειδών όπως το ελάφι, η καμηλοπάρδαλη, το πρόβατο, ο ιπποπόταμος, και η καμήλα. Τα κητώδη, από την αρχαία λέξη κήτος που σημάινει μεγαλοσωμο θαλάσσιο ζώο διακρίνονται σε 2 υποτάξεις, τα οδοντοκήτη (Odontoceti) και τις τα μυστακοκήτη - μπαλενοφόρες (Μysticeti), λέγονται έτσι λόγω του ότι διαθέτουν μπαλένες, φαλαίνιο (ενικός), κάθε μια από τις εκατοντάδες μεγάλες κεράτινες πλάκες στο στόμα των μυστακοκητών, μαζί δημιουργούν ένα τεράστιο φίλτρο, για αυτό και μόνο τα μυστακοκήτοι μπορούν να αποκαλούνται ως φάλαινες!

Το ανήκουν στην οικογένεια Δελφινίδες (Delphinidae) και είναι μέρος της τάξης των κητοειδών. Η οικογένεια περιλαμβάνει 60 είδη, στην οποία περιλαμβάνεται και η όρκα, η αλλιώς δολοφόνος φάλαινα (Orcinus orca), αν και είναι ωκεάνιο δελφίνι, την αποκαλούνε φάλαινα λόγο του μεγάλου μήκους της σε σχέση με τα άλλα δελφίνια. Επίσης να τονίσω ότι υπάρχουν 4 είδη δελφινιών που ζουν σε ποτάμια, όπως π.χ. το δελφίνι του Αμαζονίου (Inia geoffrensis). Τα δελφίνια αναπνέουν με πνεύμονες, διαθέτουν οξύτατη ακοή – έχουν ένα σύστημα εντοπισμού ήχου – σόναρ – όπως και οι νυχτερίδες, και αυτό δίνει την ικανότητα στα δελφίνια να επικοινωνήσουν μεταξύ τους ή και να κυνηγήσουν σε συνθήκες περιορισμένης ορατότητας. Λόγω τις αυξημένης ακοής αρχικά οι ερευνητές πιστεύανε ότι τα δελφίνια έχουν περιορισμένη όραση.

Ωστόσο μετά από μελέτες, διαπίστωσαν ότι τα ωκεάνια δελφίνια όπως π.χ. τα Ρινοδέλφινα (Tursiops truncatus) έχουν εξαιρετική όραση, και αυτό διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο φυσικό τους κόσμο. Επίσης, διαθέτουν υψηλό αίσθημα αφής, βέβαια, δεν διαθέτουν οσφρητικό νεύρο / λοβούς και συνεπώς πιστεύεται ότι δεν διαθέτουν όσφρηση. Γενικός είναι ζώα πελαγικά και κοινωνικά (συχνά τα αρσενικά και τα θηλυκά μένουν στο ίδιο κοπάδι για όλη τους τη ζωή). Το φυσικό τους περιβάλλον είναι οι θερμές/τροπικές και εύκρατες θάλασσες. Ζουν περίπου 20 χρόνια, και όπως είπα προηγουμένως πρόκειται για ζώα με αρκετά υψηλή νοημοσύνη!

Ο εγκέφαλος των δελφινιών μπορεί να είναι μεγαλύτερος του ανθρώπου, ωστόσο δεν υπάρχει ισχυρή συσχέτιση μεταξύ του μεγέθους του εγκεφάλου και της ευφυΐας τους. Επίσης, τα δελφίνια είναι τα μόνα γνωστά άγρια ζώα τα οποία θα σώσουν έναν άνθρωπο που κινδυνεύει στην θάλασσα, υπάρχουν αρκετές αναφορές και μαρτυρίες για αυτό. Βέβαια να μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για άγρια ζώα και όχι για κατοικίδια ζωάκια! το ΄΄χαμογελαστό΄΄ πρόσωπο που έχουν δίνουν την εντύπωση ότι είναι ευτυχισμένα,ακόμα και σε συνθήκες αιχμαλωσίας. Το πρόσωπο τους δεν έχει μύες για να εκφράζει συναισθήματα, όπως ο άνθρωπος και άλλα θηλαστικά (π.χ. τα σκυλιά). Αυτό το ΄΄δώρο΄΄ της φύσης είναι η ευχή και η κατάρα – το μόνιμα καρφωμένο χαμόγελο.

Tα είδη των θαλάσσιων θηλαστικώνπου ζουν στις Ελληνικές θάλασσες (φάλαινες, φώκια και δελφίνια)
H ύπαρξη των δελφινιών στην Ελλάδα είναι γνωστή από την αρχαιότητα, ο Αριστοτέλης (345 π.Χ.) ήταν από τους πρώτους που μελέτησε και ταξινόμησε τα κητώδη (« Περί Ζώων Ιστορίαι »). Τα δελφίνια έχουν παίξει μεγάλο ρόλο στον ανθρώπινο πολιτισμό και είναι κοινά στην ελληνική μυθολογία. Υπάρχουν πολλά νομίσματα από την αρχαία Ελλάδα τα οποία που δείχνουν ένα άτομο ένα αγόρι ή μία θεότητα στην πλάτη ενός δελφινιού, κοσμούνται επίσης σε ψηφιδωτά, πιάτα, αγγεία και κτίσματα. Σύμφωνα με δημοσιευμένες έρευνες (διαθέσιμες στο διαδίκτυο), στις ελληνικές θάλασσες υπάρχουν 14 είδη κητωδών, σε αυτά περιλαμβάνονται και 4 είδη δελφινιών: τα ζωνοδέλφινα (Striped dolphin - Stenella coeruleoalba), τα κοινά δελφίνια (Short-beaked common dolphin - Delphinus delphis) τα σταχτοδέλφινα (Rissos dolphin - Grampus griseaus), και τα ρινοδέλφινα (Common bottlenose dolphin - Tursiops truncatus). Στις ελληνικές θάλασσες διακρίνουμε τα θαλάσσια θηλαστικά σε μόνιμα και περιστασιακά είδη τα εξής:

Μόνιμα
1. Πτεροφάλαινα – Balaenoptera physalus
2. Φυσητήρας – Physester macrocephalus
3. Ζιφιός – Ziphius cavirostris
4. Σταχτοδέλφινο - Grampus griseaus
5. Ρινοδέλφινο - Tursiops truncatus
6. Ζωνοδέλφινο - Stenella coeruleoalba
7. Κοινό δελφίνι - Delphinus delphis
8. Φώκαινα – Phocoena phocoena
9. Μεσογειακή φώκια – Monachus monachus

Περιστασιακά
1. Μεγάπτερη φάλαινα – Megaptera novaeangliae
2. Ρυγχοφάλαινα – Megaptera novaengliae
3. Ψευδόρκα – Pseudorca crassidens
4. Μεσοπλόδοντας – Mesoplodon sp.
5. Στενόρυγχο δελφίνι – Steno bredanensis

Απειλές
Αν και πολλά από τα θαλάσσια θηλαστικά είναι και τα μεγαλύτερα ζώα του πλανήτη, είναι αντίστοιχα και τα ποιο ευάλωτα, λόγω της ιδιαίτερης οικολογίας – βιολογίας - συμπεριφοράς αλλά και λόγω της υποβάθμισης του περιβάλλοντος από άμεσους ανθρωπογενούς παράγοντες. π.χ. Την ρύπανση/μόλυνση (από τοξικές ουσίες, σκουπίδια, πλαστικά, υφάσματα, πετρέλαιο),

2. την ηχορύπανση (εξόρυξη φυσικού αερίου και πετρελαίου, βυθόμετρα-βαθύμετρα-σόναρ, ωκεανογραφική έρευνα, εκβάθυνση, κατασκευή αιολικών πάρκων, στρατιωτικές ασκήσεις, συσκευές ακουστικής παρενόχλησης - Acoustic Harrassment Devices),

3. Την εμπλοκή σε αλιευτικά εργαλεία.. Επίσης, η αλιεία και ορισμένα είδη θαλάσσιων θηλαστικών (όπως π.χ. ορισμένα είδη δελφινιών και φώκιες) μοιράζονται περιορισμένους θαλάσσιους πόρους. Η αλληλεπίδραση τους, η υπεραλίευση και ως συνέπεια η σημαντική μείωση των ιχθυοαποθέματων, συνεπάγεται και με την μείωση της διαθέσιμης τροφής τους

4. Παθογόνα (εξάπλωση ιών και άλλων παθογόνων),

5. Κλιματική αλλαγή.

6. Τουρισμός – παράκτια ανάπτυξη και

7. Αλλαγή των οικοσυστημάτων. Οι απειλές μπορούν να προκαλέσουν τον θάνατο, αλλαγές στην συμπεριφορά τους, ακουστικά τραύματα, στρες, και γενικώς να τα κάνουν ποιο ευάλωτα σε ασθένειες

Κλείνοντας
Οι φάλαινες και τα δελφίνια είναι οι τραγουδοποιοί των ωκεανών, είναι ζώα που υπάρχουν στους ωκεανούς εδώ και εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια, και αποτελούν κάτι παραπάνω από λάδι και κρέας για ανθρώπινη κατανάλωση, αποτελούν το πνεύμα για την σωτηρία των ωκεανών, είναι ρυθμιστές του θαλάσσιου περιβάλλοντος – του τροφικού πλέγματος, με άλλα λόγια είναι οι κορυφαίοι θηρευτές διαμορφώνοντας έτσι την αφθονία και την συμπεριφορά των θηραμάτων τους. Μία υπενθύμιση ότι η φύση είναι πολύπλοκη, και το γεγονός ότι, δεν είμαστε μόνοι μας στον πλανήτη, οι πράξεις μας έχουν άμεσο και έμμεσο αντίκτυπο στο θαλάσσιο περιβάλλον. Θα κλείσω με 2 φράσεις “ Αν δεν μπορούμε να σώσουμε τις φάλαινες, δεν μπορούμε να σώσουμε τίποτα ’’ - Roger Payne, και «Κανένα ενυδρείο, κανένα δελφινάριο, όσο ευρύχωρο κι αν είναι, δεν μπορεί να μιμηθεί έστω και στο ελάχιστο τις συνθήκες που υπάρχουν στη θάλασσα, και κανένα δελφίνι που ζει σε οποιοδήποτε ενυδρείο ή δελφινάριο δεν μπορεί να χαρακτηριστεί φυσιολογικό». - Jacques Yves Cousteau.

Ευχαριστίες
Θέλω να ευχαριστήσω θερμά την κινηματογραφική λέσχη Ρόδου «Θέαση», τους υπεύθυνους του δημοτικού θεάτρου Ρόδου, τους αρμόδιους για θέματα πολιτισμού του δήμου Ρόδου, και όλους τους φορείς που στηρίζουν τέτοιες προσπάθειες για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών για θέματα περιβάλλοντος.

Πηγές
Fin, flukes and family http://www.youtube.com/watch?v=_yIXNkAA6aQ
A Life among Whales Trailer http://www.youtube.com/watch?v=bPtR39SiIl4
www.whalesongproject.net
Roger Payne Ph.D., Indianapolis Prize Finalist, The Ocean Alliance & Save the Whales http://www.youtube.com/watch?v=IwpHEUn94-s
http://www.oceanalliance.org/rogerPayne.html
http://www.eia-international.org/campaigns/species/cetaceans/
Whale and dolphin conservation society (WDCS). Τhe conservation of British cetaceans – A review of the threats and protection afforded to whales, dolphins and porpoises in UK waters. E.C.M. Parsons, J. Clark, A Ross & M.P. Simmond
Whaling. Britannica Online Encyclopedia. 2010. Retrieved May 16, 2010.
Thomas I. White (2007). In defense of dolphins: the new moral frontier. Blackwell Public Philosophy Series. ISBN 978-1-4051-5778-0.
Thousand Mile Song (Basic Books, 2008). David Rothenberg
Εγχειρίδιο για τα θαλάσσια θηλαστικά των Ελληνικών θαλασσών (Μαρία Λιβανού και Βαγγέλης Παράβας) – κωδικός προγράμματος: LIFE 09 INF/GR/000320 – θάλασσα: Μάθε, Δράσε, προστάτεψε / Ενημερωτική, Εκπαιδευτική, Συμμετοχική Εκστρατεία για τα θαλάσσια θηλαστικά στην Ελλάδα
Πηγή

φωτο

Ντοκιμαντέρ: Xάνοντας τη Θάλασσα της Ελευθερίας / A Fall From Freedom (Ελληνικοί υπότιτλοι) (Θεσσαλονίκη, Μικρόπολις 9.ΙΙΙ.2013)

φωτο

Προβολή του ντοκιμαντέρ Α Fall From Freedom στο Μικρόπολις, Θεσσαλονίκη (10.ΙΙΙ.2013).

Συγγραφέας: Stanley M. Minasian

Aφήγηση: Mike Farrell

Μετάφραση: ομάδες στο facebook Stop Attica Zoological Park Dolphinarium (Athens - Greece) και Όχι στο δελφινάριο-τσίρκο στο Αττικό Πάρκο

Παραγωγή: Earth Views Productions, 2011

Διοργάνωση προβολής: Δράση για την άγρια ζωή (σελίδα στο facebook)

Δείτε το ΕΔΩ δωρεάν.

Από το δέος και το θαυμασμό που πάντα προκαλούσαν στους ανθρώπους τα κητώδη, μέχρι την εκμετάλλευσή τους σαν ζωντανά εμπορεύματα, μεσολάβησαν αιώνες και ανθρώπινοι πολιτισμοί. Η πρώτη απόπειρα να εκτεθούν αιχμάλωτα δελφίνια με σκοπό τη διασκέδαση του κοινού έγινε στον Άγιο Αυγουστίνο της Φλόριντα, το 1938, και η μόδα των δελφιναρίων εξαπλώθηκε γρήγορα μετά από την μεγάλη επιτυχία της τηλεοπτικής σειράς "Φλίππερ" στην Αμερική, κατά την δεκαετία 60 - 70. Το θλιβερό παρασκήνιο στην ιστορία της αιχμαλωσίας τους έρχεται να αποκαλύψει το ντοκιμαντέρ A Fall From Freedom, (ιστοσελίδα, facebook)  παρουσιάζοντας την "πτώση" τους από την ελευθερία της θάλασσας και του ωκεανού στο χλωριωμένο νερό της πισίνας, και την έκπτωση της ιδιαίτερα σύνθετης και εξελιγμένης τους οντότητας στο ρόλο του υπάκουου γελωτοποιού. Το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει την ιστορία της αιχμαλωσίας τους, από τις αρχές της δεκαετίας του 70, δηλαδή εκείνο το χρονικό σημείο πέρα από το οποίο αυτή η επιχείρηση εξελίχθηκε σε παγκόσμια βιομηχανία. Στο προσκήνιο της βιομηχανίας αυτής βασιλεύει η τέχνη της παραπληροφόρησης του κοινού, μέσα από καλά οργανωμένες δημόσιες σχέσεις και διαφημιστικές καμπάνιες, ενώ στο παρασκήνιο κυριαρχούν οι αρπαγές από τη θάλασσα, η παράνομη διακίνηση, η κυβερνητική διαφθορά και η δυσκολία της εφαρμογής των νόμων, οι επώδυνες μεταφορές από τη μια άκρη του κόσμου στην άλλη και η ανελέητη εκμετάλλευση.

Το ντοκιμαντέρ αυτό βγήκε στον αέρα το καλοκαίρι του 2011, ένα περίπου χρόνο μετά από τον γνωστό Όρμο - The Cove που ευαισθητοποίησε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπων στο θέμα της κακοποίησης των δελφινιών, και ήρθε να συμπληρώσει και να ολοκληρώσει την εικόνα. Η σύλληψη των δελφινιών από τη θάλασσα είναι μια πάρα πολύ βίαιη διαδικασία, με όποιον τρόπο και αν γίνεται, και τα περισσότερα δελφινάρια και ενυδρεία εμπλέκονται είτε άμεσα είτε έμμεσα σ' αυτήν, όσο και αν προσπαθούν να το αποφύγουν, δεδομένου ότι η αναπαραγωγή στην αιχμαλωσία δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες τους και χρειάζονται κατά καιρούς νέο αίμα από άγριους πληθυσμούς, τόσο για να αντικατασταθούν τα άτομα που πεθαίνουν όσο και για να εξασφαλιστεί η γενετική ποικιλομορφία την οποία απαιτεί η υγεία του συνόλου.

Τα τελευταία χρόνια, η πλειονότητα του πολιτισμένου κόσμου, έχει σαφέστατη και συνειδητή απέχθεια προς κάθε είδους τσίρκο που βασανίζει για διασκέδαση τα πλάσματα της γης, για το υδάτινο τσίρκο των δελφιναρίων όμως οι εντυπώσεις είναι ακόμα ανολοκλήρωτες και θολές. Ο κυριότερος ίσως λόγος είναι η έλλειψη κατανόησης της φυσιολογικής οντότητας των κητωδών και η απουσία της συνειδητοποίησης ότι οι καταπληκτικές φυσιολογικές και ψυχοδιανοητικές δυνατότητες αυτών των πλασμάτων όχι μόνο δεν βοηθούν την προσαρμογή σε τεχνητές συνθήκες, αλλά αντιθέτως την απαγορεύουν. Ένας άλλος λόγος ίσως είναι ο τρόπος με τον οποίον οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν μάθει να αγαπούν τα ζώα, τόσο τα άγρια όσο και τα εξημερωμένα, ο οποίος συνοδεύεται από μια τάση για οικειοποίηση και προσαρμογή στα δεδομένα της ανθρώπινης ζωής. Και αν κάτι τέτοιο είναι εξαιρετικά δύσκολο για μια αρκούδα, έναν λύκο, έναν ελέφαντα, μία τίγρη ή ένα λιοντάρι, για τα κητώδη είναι εντελώς αδύνατο. Όχι μόνο γιατί τα άγρια δελφίνια δεν μπορούν να γίνουν "ζώα συντροφιάς" μέσα σε δύο και τρείς γενεές, αλλά κυρίως γιατί η αιχμαλωσία τους στερεί το πιο βασικό στοιχείο της ύπαρξής τους, το περιβάλλον μέσα στο οποίο, εδώ και αιώνες, εξελίχτηκαν για να ζούν: τους ωκεανούς και τα πελάγη, έναν κόσμο σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητο, που δεν μπορεί να υποκατασταθεί από καμία δεξαμενή κατασκευασμένη από τον άνθρωπο, όσο υψηλών προδιαγραφών και αν είναι.

πηγή

Αυτό ακριβώς το κενό της πληροφόρησης έρχονται να εκμεταλλευτούν οι επιχειρηματίες των δελφιναρίων: "Τα δελφίνια αγαπούν τους ανθρώπους", λένε. Και οι άνθρωποι αγαπούν τα δελφίνια! Όμως τι είδους αγάπη είναι αυτή όπου ο ένας από τα δύο μέρη στερεί από τον άλλον κάθε δυνατότητα να είναι ο εαυτός του; Θα αποφάσιζε ποτέ κάποιος που αγαπάει το σκύλο του να τον παραχωρήσει σε ανοίκεια πλήθη ανθρώπων που θα πλήρωναν εισητήριο για να περνούν από μπροστά του, να τον βλέπουν κάτω από εκτυφλωτικά φώτα, να τού σφυρίζουν, να τον αγγίζουν, να γελούν με τα κατά παραγγελία καμώματά του, και να φωνασκούν, εφτά ημέρες την εβδομάδα, όλες τις εβδομάδες του χρόνου;

Τα τελευταία χρόνια, η πλειονότητα του πολιτισμένου κόσμου, έχει σαφέστατη και συνειδητή απέχθεια σε κάθε είδους τσίρκο, όμως στην περίπτωση των δελφιναρίων, η συλλογική συνείδηση μιας μεγάλης μερίδας ανθρώπων δυσκολεύεται να διακρίνει την κακοποίηση. "Χρησιμοποιούμε θετικούς τρόπους εκπαίδευσης", λένε οι επιχειρηματίες των δελφιναρίων, και επίσης "δεν αναγκάζουμε τα ζώα μας να εκτελούν αφύσικες συμπεριφορές". Είναι γεγονός ότι τα δελφίνια δεν τα δένουν με αλυσσίδες και - εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις - δεν τα χτυπούν. Όμως αυτό που ξέρουμε πολύ καλά ότι συμβαίνει στο τσίρκο, δεν θα το δούμε να γίνεται ποτέ στη σκηνή. Εκείνο που ίσως θα δούμε είναι το μαστίγιο, λίγο ως πολύ διακριτικά κρυμμένο στα χέρια του θηριοδαμαστή. Αντίθετα, στην άγνοιά μας ποντάροντας οι εκπαιδευτές των δελφινιών, δεν κάνουν καμία απολύτως προσπάθεια να κρύψουν τη σφυρίχτρα. Αυτή τη σφυρίχτρα που τα δελφίνια άκουσαν για πρώτη φορά στη ζωή τους την ώρα που τα άρπαξαν από τη θάλασσα και που δεν θα μπορέσουν να ξεχάσουν ποτέ. Αυτή τη σφυρίχτρα που δίνει το σύνθημα για το άλμα στον αέρα, για το πέρασμα μέσα από το στεφάνι, για την έξοδο από την πισίνα και την ακίνητη πόζα στο φακό, για το φιλί στο μάγουλο του κάθε άγνωστου επισκέπτη. Κι’ εμείς, που έχουμε καταλάβει πολύ καλά γιατί είναι αφύσικο και βασανιστικό μια αρκούδα να κάνει ποδήλατο ή ένας ελέφαντας κατακόρυφο, βλέποντας ένα δελφίνι να ξεβράζεται στα πλακάκια της δεξαμενής, χειροκροτούμε ευχαριστημένοι. Γιατί δεν συνειδητοποιούμε ότι αυτή η συμπεριφορά είναι όχι μόνον αφύσικη αλλά και επικίνδυνη, και ότι τα κητώδη της θάλασσας βγαίνουν στη στεριά μονάχα όταν κινδυνεύουν να πεθάνουν. Στη φύση, η "πόζα" αυτή για τα δελφίνια σηματοδοτεί επερχόμενο θάνατο.

"Τα δελφίνια στις θάλασσες κινδυνεύουν από χίλια δυό, ενώ εμείς τα φροντίζουμε και είναι ευτυχισμένα. Κι' αυτό που κάνουν τους αρέσει, είναι μέσα στη φύση τους να κάνουν παιχνίδια", μάς λένε. "Είναι τόσο ευχαριστημένα, βλέπετε πώς "χαμογελούν"; Όμως τα δελφίνια στη θάλασσα δεν παίζουν κατά παραγγελία, και το πρόσωπο τους δεν έχει μύες για να εκφράζει συναισθήματα, όπως ο άνθρωπος και άλλα θηλαστικά. Η φύση τους έχει δώσει - ευχή και κατάρα - καρφωμένο στο πρόσωπο αυτό το μόνιμο χαμόγελο του παλιάτσου. Χαμογελούν κάνοντας το γύρο της δεξαμενής τους χιλιάδες φορές, για να υποκαταστήσουν τα δεκάδες χιλιάδες χιλιόμετρα που θα έκαναν στη θάλασσα αν ήταν ελεύθερα, όχι για πολυτέλεια ή για άσκηση, αλλά γιατί έτσι είναι προγραμματισμένα - βαθειά μέσα στα κύτταρά τους - να υπάρχουν, να κυνηγούν, να τρέφονται, να μεταναστεύουν και να ζούν. Χαμογελούν ζητιανεύοντας στεγνά κατεψυγμένα ψάρια, παραγεμισμένα με βιταμίνες, αντιβιοτικά, αντιόξινα και αγχολυτικά. Ανοίγουν το χαμογελαστό τους στόμα και επιτρέπουν στους εκπαιδευτές να περάσουν στον οισοφάγο τους το σωλήνα που ποτίζει με νερό το στομάχι τους, μετά την παράσταση, στα παρασκήνια, σχεδόν κάθε μέρα, με σκοπό την απαραίτητη ενυδάτωση που η συντηρημένη τροφή δεν μπορεί να τους εξασφαλίσει. Χαμογελούν πασαλειμμένα με σκουρόχρωμες αλοιφές που καλύπτουν τα εγκαύματα και τις πληγές που ο ήλιος και το χλώριο έχουν γράψει στο δέρμα τους. Χαμογελούν σφίγγοντας και σπάζοντας τα δόντια τους πάνω στα κάγγελα της πισίνας - από πνιγμένη μανία και ανία. Χαμογελούν όταν η αντανάκλαση από το σόναρ που χτυπά πάνω στα τοιχώματα της δεξαμενής, επιστρέφει σαν αέναη βασανιστική ηχώ και τα τρελλαίνει. Χαμογελούν όταν δέχονται τον καθετήρα που στέλνει με το ζόρι το σπέρμα στη μήτρα τους για να γεννήσουν με τεχνητό τρόπο το μωρό τους και να θρηνήσουν - πάντα χαμογελώντας, πολύ σύντομα και πολύ συχνά, τον πρόωρο θάνατό του. Χαμογελούν όσα χρόνια κι' αν ζήσουν - και ζούν συνήθως λίγο. Ακόμα και πεθαμένα όμως, τα δελφίνια χαμογελούν.

Στο ντοκιμαντέρ A Fall From Freedom - που μεταφράστηκε στα Ελληνικά "Χάνοντας την Ελευθερία της Θάλασσας" ή "Χάνοντας τη Θάλασσα της Ελευθερίας", καταρίπτεται με επιστημονικά επιχειρήματα ο μύθος της προστασίας των ειδών στα δελφινάρια, αλλά και ο μύθος της εκπαιδευτικής τους αξίας η οποία, ακόμη και αν κάποτε υπήρξε, ανάγεται σε μια περασμένη εποχή. Η έκθεση των δελφινιών στα δελφινάρια, ακόμη και αν κάποτε μπορούσε να προάγει ευαισθητοποίηση, σήμερα δεν αποτελεί τίποτα άλλο από ένα πρότυπο κακής εκπαίδευσης και εφησυχασμού για την ψεύτικη διατήρηση της άγριας ζωής και των κόσμων που καταστρέφονται γύρω μας. Είναι αλήθεια ότι ανακαλύψαμε πολλά πράγματα από τη μελέτη των κητωδών, το σπουδαιότερο όμως που μάθαμε είναι ότι η αιχμαλωσία τα σκοτώνει. Μάθαμε ακόμα ότι ο εγκλεισμός κάνει αυτά τα ζώα επιθετικά, μετρήσαμε στα προγράμματα κολύμβησης τραυματίες και στις πίστες του θεάματος ανθρώπους νεκρούς, και είδαμε ολόκληρους πληθυσμούς από τα ζώα αυτά να ξεκληρίζονται στο όνομα του κέρδους.

Ακόμη και κάτω από τις καλύτερες δυνατές συνθήκες, η αιχμαλωσία των κητωδών αποτελεί εξ ορισμού κακοποίηση, κάτι το οποίο πολύς κόσμος δεν μπορεί πάντα εύκολα να αντιληφθεί, καθώς η παραπληροφόρηση και η διαφήμιση δεν τού επιτρέπουν. Τα δελφίνια και ο μεγαλύτερος εκπρόσωπός τους η όρκα, που ζεί σε μια καταπληκτικά συγκροτημένη μητριαρχική κοινωνία και πρωταγωνιστεί στο ντοκιμαντέρ αυτό, δεν μπορούν να ζήσουν ποτέ σαν "κατοικίδια" απομονωμένα ζώα, ακόμη και όταν γεννιούνται στις πισίνες και περνούν μέσα σ' αυτές όλη τους τη ζωή. Και φαίνεται ότι ένα από τα αμαρτήματα της σύγχρονης ζωοφιλίας είναι η επιθυμία να οικειοποιηθεί όλα τα ζώα (άγρια και ήμερα) αντιμετωπίζοντάς τα σαν "pets" - επιθυμία που όχι μόνον εκμεταλλεύονται αλλά και καλλιεργούν τα παντός είδους εμπορικά κυκλώματα, τα δελφινάρια και οι σύγχρονοι ζωολογικοί κήποι.

Εκ μέρους της ομάδας "Πρωτοβουλία κατά της Αιχμαλωσίας των Κητωδών" για τη Δράση για την Άγρια Ζωή

Filikaki Tataimou, κτηνίατρος ζώων συντροφιάς

φωτο

Περισσότερες φωτογραφίες εδώ.