 |
| φωτο |
Από τον Τομ και τον Μίσα, τα δύο απελευθερωμένα δελφινάκια του Αιγαίου, ένα μήνυμα στον κόσμο.
Τις μέρες αυτές, μέσα στην παγκόσμια (οικονομική και όχι μόνον) κρίση και αναταρραχή, και ενώ πολλά και διάφορα δραματικά πράγματα συμβαίνουν στη γη, ένα κάπως διαφορετικό από τα συνηθισμένα γεγονός είδε το φως της δημοσιότητας και έκανε πολλές καρδιές σε ολόκληρο τον κόσμο να σκιρτήσουν. Ο Τομ και ο Μίσα, τα δύο δελφινάκια του Αιγαίου, που πέρασαν σχεδόν 7 χρόνια απ' τη ζωή τους στην αιχμαλωσία, ελευθερώθηκαν, όταν το πρόγραμμα της ΜΚΟ Born Free Foundation "Back to the Blue"
O Τομ και ο Μίσα, τα ρινοδέλφινα που διασώθηκαν, το καλοκαίρι του 2010, από ένα ξενοδοχείο με πισίνα στο παραθαλάσσιο τουριστικό θέρετρο Hisaronu της Τουρκίας, επέστρεψαν στο φυσικό τους περιβάλλον, μετά από σχεδόν δύο χρόνια συστηματικής αποκατάστασης σε οργανωμένο πρόγραμμα επανένταξης. Το ταξίδι προς την ελευθερία ήταν μακρύ και επίπονο, ένας αγώνας δρόμου από την πρώτη μέρα, με αποκορύφωμα την απελευθέρωση. Και, στις 9 Μαϊου, ο Τομ και ο Μίσα, με φορτωμένες στα φτερά τους τις ελπίδες πάρα πολλών ανθρώπων, ξανοίχτηκαν στη θάλασσα χωρίς να γυρίσουν ούτε για μια στιγμή το κεφάλι τους να κοιτάξουν πίσω.
Τώρα, ο Τομ και ο Μίσα σαν (και πάλι) ελεύθερα δελφίνια μέσα στη Μεσόγειο, θα αντιμετωπίσουν πολλούς κινδύνους από τα αλιευτικά σκάφη, τα δίχτυα, και την θαλάσσια (χημική και ηχητική) ρύπανση. Καθώς όμως φορούν μικροπομπούς, ο Αμερικανός φροντιστής του προγράμματος Τζέφ Φόστερ και η ΜΚΟ Born Free Foundation μπορούν να ακολουθούν τα ίχνη τους και να τα παρακολουθούν. Τα δελφίνια είναι πάρα πολύ κοινωνικά ζώα και, με λίγη καλή τύχη, ο Τομ και ο Μίσα μπορεί να συναντήσουν κάποιο κοπάδι στο οποίο θα καταφέρουν να ενσωματωθούν. Όμως, ό,τι και να γίνει, θα έχουν την ευκαιρία να ζήσουν τη ζωή που η φύση έχει προορίσει γι' αυτά, στο βαθμό που θα μπορέσουν να αποφύγουν τις ανθρώπινες παρεμβάσεις.
Τα δελφίνια αυτά, μετά τη σύλληψή τους από τις ανατολικές ακτές του Αιγαίου (κάπου κοντά στο λιμάνι της Σμύρνης), μεταφέρθηκαν στο κέντρο δελφινοθεραπείας της Τούρκικης πόλης Kas και, από εκεί, σε μια πισίνα στο Hisaronu, για να γίνουν αντικείμενο διασκέδασης στα τουριστικά προγράμματα κολύμβησης με δελφίνια.
Η τοπική ομάδα "Οι Άγγελοι των Δελφινιών", είχε ήδη ξεκκινήσει μια καμπάνια εναντίον του τουριστικού αυτού συγκροτήματος, όταν απεσταλμένοι της Born Free Foundation ήρθαν επί τόπου να επιθεωρήσουν την κατάσταση για πρώτη φορά. Οι συνθήκες διαβίωσης των ζώων αυτών κρίθηκαν άθλιες: Τα δελφίνια βρέθηκαν να κολυμπούν κυριολεκτικά μέσα στα ίδια τους τα περιττώματα, όπως συμβαίνει συχνά στις πισίνες των παρασκηνίων, όπου, μετά το τέλος της παράστασης, τα φώτα χαμηλώνουν και οι "ηθοποιοί" αποσύρονται από τα μάτια του κοινού.
Μετά από πολλές και δύσκολες διαπραγματεύσεις με τους ιδιοκτήτες της επιχείρησης, η Born Free τα ανέλαβε υπό την προστασία της, και "οι Άγγελοι των Δελφινιών", σε συνεργασία με τοπική οργάνωση θαλασσίων ερευνών, τα μετέφεραν πρώτα σε μια προσωρινή περίφραξη της θάλασσας, στη Βόρεια Τουρκία, και αργότερα σε μια πολύ μεγαλύτερη, ειδικά σχεδιασμένη από την Born Free .
Ένα πρόγραμμα αποκατάστασης δελφινιών για απελευθέρωση είναι μια μακροχρόνια και πολύ επίπονη διαδικασία που καθορίζεται από την ανταπόκριση και την πρόοδο των ίδιων των ζώων. Έτσι, ο Τομ και ο Μίσα χρειάστηκε να περάσουν από διάφορα στάδια, πριν κριθούν ικανοί για να επιστρέψουν στην ανοικτή θάλασσα.
Το πρώτο στάδιο ήταν η πλήρης αποκατάσταση της υγείας τους, δεδομένου ότι ένα ρινοδέλφινο που έχει παραμείνει αρκετόν καιρό σε δελφινάριο, είναι πάρα πολύ επικίνδυνο να μεταφέρει στους άγριους πληθυσμούς κάθε είδους γνωστά και άγνωστα παθογόνα μικρόβια και ασθένειες, με τα οποία η ζωή στην αιχμαλωσία το έχει προικίσει.
Στο δεύτερο στάδιο, έπρεπε να αποκατασταθεί η λειτουργία του σόναρ τους. Τα κητώδη στην αιχμαλωσία υποφέρουν τόσο πολύ από την αντανάκλαση του σόναρ πάνω στον ίδιο τους τον εαυτό, που στο τέλος, προκειμένου να επιβιώσουν, το απενεργοποιούν. Αυτό είναι κάτι ανάλογο με την παροδική κώφωση που παθαίνουν οι φάλαινες και τα δελφίνια εξ αιτίας της ηχορύπανσης των θαλασσών γιατί, ως γνωστό, τα κητώδη είναι πλάσματα του ήχου, η κυριότερη και η πλέον ευαίσθητη αίσθηση τους είναι η ακοή. Η μερική απενεργοποίηση του σόναρ στις συνθήκες της αιχμαλωσίας είναι το αποτέλεσμα της αμυντικής διεργασίας, στην οποία καταφεύγει ο οργανισμός τους, όταν στρεσσάρεται από τον αφύσικο αντίκτυπο του ήχου πέρα από τα όρια της αντοχής του, προκειμένου να προστατευτεί.
Το τελευταίο στάδιο της αποκατάστασης, που συνήθως είναι και το πιο δύσκολο, περιλαμβάνει την ανάκτηση της ικανότητας για ανεύρεση τροφής. Τα δελφίνια θα πρέπει να μάθουν (δηλαδή να ξαναθυμηθούν αυτό που κάποτε ήξεραν) να αναζητούν και να βρίσκουν την τροφή τους, κάτι το οποίο είχαν ξεμάθει, (κάθε άλλο παρά εύκολα και ανώδυνα)* όταν αιχμαλωτίστηκαν.
Στη φύση, κανένα ζώο θηρευτής δεν προτιμά να τρέφεται με πτώματα και κανένα άγριο δελφίνι που ζεί ελεύθερο στη θάλασσα δεν τρώει νεκρά ψάρια, αλλά κυνηγάει και τρώει τα ζωντανά ψάρια που εντοπίζει κυρίως με τον ηχοεντοπισμό (echolocation)**. Στις συνθήκες της αιχμαλωσίας, το δελφίνι ξεμαθαίνει να κυνηγάει και αναγκάζεται να καταπιεί τα κατεψυγμένα ψάρια (τις πρώτες φορές συνήθως με το ζόρι), σαν αμοιβή (που συνοδεύεται πάντοτε από τον ήχο μιας σφυρίχτρας) για την υπακοή του και την σωστή εκτέλεση της παράστασης. Αν προσέξετε, κατά τη διάρκεια μια παράστασης σε δελφινάριο, θα δείτε ότι τα δελφίνια ταϊζονται πάντοτε μετά από την επιτυχημένη εκτέλεση της κάθε εντολής. Θα δείτε μάλιστα ότι, μετά από κάθε νούμερο που εκτελούν, έρχονται μόνα τους στις όχθες της πισίνας, ανοίγουν το στόμα (για να φάνε, και όχι επειδή χαμογελούν), και ο εκπαιδευτής τους ρίχνει μέσα, σαν επιβράβευση, νεκρά ψάρια. Αυτή είναι η λεγόμενη θετική εκπαίδευση που υφίστανται τα δελφίνια στην αιχμαλωσία: Μαθαίνουν να τρώνε ζητιανεύοντας, μαθαίνουν να κάνουν σωστά το νούμερό τους, προκειμένου να τραφούν.
Μετά από 6 χρόνια στην μικρή και βρώμικη πισίνα του ξενοδοχείου, ο Τομ και ο Μίσα είναι επιτέλους και πάλι ελεύθεροι. Η Βοrn Free διαπίστωσε ότι το βακτηριακό φορτίο της πισίνας ήταν επικίνδυνο, όχι μόνο για τα δελφίνια αλλά και για τους τουρίστες που πλήρωναν για να κολυμπήσουν μαζί τους. Αυτόπτες μάρτυρες αυτής της άθλιας κατάστασης άρχισαν να διαμαρτύρονται, και σύντομα ξεκκίνησε μια πάρα πολύ μεγάλη καμπάνια στο Facebook, ενώ παράλληλα ξένες εφημερίδες άρχισαν να γράφουν για το θέμα αυτό, και τοπικές εκδηλώσεις διαμαρτυρίας να πραγματοποιούνται στο Hisaronu.
Ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης αναγκάστηκε τελικά να οδηγηθεί σε συμβιβασμό και να παραιτηθεί από την "ιδιοκτησία" των δελφινιών. Σύντομα, ο Τομ και ο Μίσα μεταφέρθηκαν στο θαλάσσιο κέντρο επανένταξης, όπου ξεκκίνησαν οι ετοιμασίες για την απελευθέρωσή τους, με υπεύθυνο του προγράμματος επανένταξης τον Αμερικανό εμπειρογνώμονα Τζέφ Φόστερ (Jeff Foster)***, που πριν από 10 περίπου χρόνια είχε διατελέσει φροντιστής στην επανένταξη του Keiko, της διάσημης όρκας που πρωταγωνιστούσε στην ταινία "Free Willy".
Ο Τζεφ Φόστερ θεωρεί την απελευθέρωση του Τομ και του Μίσα σαν την σημαντικότερη που έγινε ποτέ, δεδομένου ότι αυτά τα δελφίνια είναι σήμερα μεταξύ 12 και 20 ετών, και έχουν περάσει ένα σημαντικά μεγάλο μέρος της ζωής τους στην αιχμαλωσία. "Είχαν χάσει πολλά από τα φυσικά τους ένστικτα, αυτό είναι που κάνει την επιχείρηση τόσο ιδιαίτερη και πρωτοποριακή", λέει. Ο Φόστερ και οι συνεργάτες του δούλεψαν με αυτά τα δύο δελφίνια περισσότερο από ένα χρόνο, μέχρι να καταφέρουν να τα (ξανα)μάθουν να κυνηγούν και να πιάνουν μόνα τους ζωντανά ψάρια. "Στην αρχή, βάζαμε μέσα στο θαλάσσιο πάρκο τους χιλιάδες ψάρια, και ούτε που γύριζαν να τα κοιτάξουν", αναφέρει. "Είχαν συνηθίσει να τρέφονται από τα χέρια των ανθρώπων και δεν μπορούσαν να αναγνωρίσουν τα ζωντανά ψάρια σαν πηγή διατροφής".
"Yπάρχουν κάποιοι γενικοί κανόνες τους οποίους θα πρέπει να ακολουθεί η επανένταξη (rehabilitation) και η απελευθέρωση των αιχμαλώτων δελφινιών, λέει ο Ρικ Ο'Μπάρι****, (Ric O'Barry's Dolphin Project) δεν υπάρχει όμως καμιά τυποποιημένη συνταγή. Κάτι τέτοιο θα ήταν αδύνατο, γιατί το κάθε δελφίνι είναι μοναδικό και το καθένα χρειάζεται ένα δικό του ξεχωριστό πρωτόκολλο, μια ξεχωριστή συνταγή".
Η διαδικασία της επανένταξης είναι μακροχρόνια και κοπιαστική. Γιατί είναι εύκολο να αλλοιώνεις τη φύση των πραγμάτων και των πλασμάτων, δεν είναι όμως καθόλου εύκολο να την επαναφέρεις μετά. Η αλλοτρίωση δεν κοστίζει τίποτα. Η επανόρθωση όμως απαιτεί πολύ χρόνο και κόπο και πόνο και χρήματα. Σαν άνθρωποι, θα έπρεπε να είμαστε υπεύθυνοι για την αλλοτρίωση και την κακοποίηση που προκαλούμε στα άλλα πλάσματα, όπως θα έπρεπε να είμαστε υπεύθυνοι και για την εξημέρωση, την εγκατάλειψη ή την απελευθέρωσή τους.
Ό,τι και να γίνει στο τέλος, η περιπέτεια του Τομ και του Μίσα δεν παύει να είναι μια ιστορία με αίσιο τέλος, ένα "happy end", και κάτι ανάλογο θα άξιζε να ευχόμαστε και να ελπίζουμε για όλα τα δελφίνια που αναλώνουν τη ζωή τους αιχμάλωτα στις χλωριωμένες πισίνες σε ολόκληρο τον κόσμο, σκλάβοι της βιομηχανίας του θεάματος και της ανθρώπινης διασκέδασης. Κάτι ανάλογο θα άξιζε να ευχηθούμε για όλα τα απελευθερώσιμα αιχμαλωτισμένα ζώα.
Δυστυχώς, ΔΕΝ είναι όλα τα αιχμαλωτισμένα ζώα απελευθερώσιμα, όπως δεν είναι επανορθώσιμες όλες οι κακώσεις που εμείς οι άνθρωποι έχουμε προκαλέσει στη φύση. Όπως και να' χει το ζήτημα όμως, αποτελεί πλέον παγκόσμια διαπίστωση ότι τα δελφινάρια δεν είναι ο κατάλληλος τόπος για ένα δελφίνι να ζήσει, καμία ζωή κανενός δελφινιού - όσο κακοποιημένο και αλλοτριωμένο κι' αν είναι - δεν μπορεί να χωρέσει σε καμία πισίνα, κανένα πλάσμα της ανοικτής θάλασσας δεν αξίζει τέτοια τύχη.
Τόσο για τα δελφίνια που έχουν αιχμαλωτιστεί, όσο και για αυτά που έχουν γεννηθεί στην αιχμαλωσία, δεν αξίζει μια τέτοια ζωή. Είναι πια καιρός αυτή η κακοποίηση να σταματήσει. Τα δελφινάρια δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένας τόπος μαρτυρίου για τα σκλαβωμένα πλάσματα της θάλασσας, μια ξεπερασμένη μόδα ενός ξεπερασμένου και βάρβαρου τρόπου διασκέδασης, όπως ήταν κάποτε η μόδα της αρκούδας χορεύτριας, που σήμερα πλέον είναι παράνομη και θεωρείται εγκληματική.
Κάποτε, πριν από σχεδόν 70 χρόνια, στον κόσμο της λογοτεχνίας, για τη αγάπη ενός μικρού πρίγκηπα από έναν άλλο πλανήτη που ήθελε να γίνει φίλος με μια μοναχική αλεπού, είχε γραφτεί το περίφημο "Είσαι (για πάντα) υπεύθυνος ό,τι εξημερώσεις", που αργότερα έγινε παγκόσμιο μήνυμα και "σλόγκαν". Εδώ και τώρα, σήμερα, για την αγάπη της αληθινής ζωής που αντιστέκεται, δύο δελφίνια που κολυμπούν στο Αιγαίο, σαν πρεσβευτές της ανθρώπινης ελευθερίας και αξιοπρέπειας, μεταφέρουν πέρα από τα όποια "χωρικά ύδατα" και πέρα από τα σύνορα της κάθε στεριάς, μέσα στο απέραντο γαλάζιο και στις θάλασσες του κόσμου, ένα άλλο μήνυμα: "Είσαι (για πάντα) υπεύθυνος για ό,τι αλλοτριώσεις"...
Κείμενο: Κάκη Πριμηκύρη, κτηνίατρος ζώων συντροφιάς -- Filikaki Tataimou / short link: http://on.fb.me/Kn2fDT
Σημ: Το κείμενο αυτό είναι βασισμένο στο άρθρο "Two dolphins freed at last", του Άγγλου συγγραφέα Mark Caney, που δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο Dolphin Way, στις 13 Μαϊου του 2012, καθώς επίσης και σε διάφορα ανάλογα δημοσιεύματα από τον ξένο τύπο.
Παραπομπές
*Πώς αιχμαλωτίζονται τα άγρια δελφίνια: http://www.youtube.com/
** http://www.inkokomo.com/
http://www.pbs.org/wnet/
***Εμπειρογνώμων ειδικός στα θαλάσσια θηλαστικά που, πριν από 10 περίπου χρόνια, είχε λάβει μέρος στην επιχείρηση για την απελευθέρωση της όρκας Κέικο (πρωταγωνιστή της ταινίας του 1993 "Free Willy") στην Ιρλανδία. Η επιχείρηση αυτή είχε στοιχίσει τότε πολλά εκατομμύρια δολλάρια, δυστυχώς όμως ο Κέικο βρέθηκε νεκρός ένα χρόνο αργότερα, στη Νορβηγία.
**** PROTOCOL FOR THE REHABILITATION AND RELEASE OF CAPTIVE ATLANTIC BOTTLENOSE DOLPHINS (Tursiops truncatus) -- By Richard O'Barry, Marine Mammal Specialist, Earth Island Institute: http://
Επιλεκτικές αναφορές
- Two dolphins freed at last:http://
- Back to the Wild: http://www.zoenature.org/
- The Economic Voice -- Tom and Misha are released into the blue: http://
- Rehabilitated captive dolphins Tom and Misha swim to freedom: http://
- 'Free Willy' trainer to release captive dolphins: http://edition.cnn.com/
- Corrie's Helen Worth becomes tearful as she and Virginia McKenna release rescue dolphins back into the ocean: http://
- Stop Animal Abuse: http://
- http://
- http://
- http://
- http://edition.cnn.com/
- http://www.youtube.com/
- Archipelagos - Institute of Marine Conservation, on Tuesday, 15 May 2012 -- Επιχείρηση στο Αιγαίο για την επανένταξη ρινοδέλφινου στο φυσικό του περιβάλλον -- του Γιάννη Κουτελίδα: http://bit.ly/MhSGKR
Φωτο @ http://on.fb.me/IYOOKb
Τις μέρες αυτές, μέσα στην παγκόσμια (οικονομική και όχι μόνον) κρίση και αναταρραχή, και ενώ πολλά και διάφορα δραματικά πράγματα συμβαίνουν στη γη, ένα κάπως διαφορετικό από τα συνηθισμένα γεγονός είδε το φως της δημοσιότητας και έκανε πολλές καρδιές σε ολόκληρο τον κόσμο να σκιρτήσουν. Ο Τομ και ο Μίσα, τα δύο δελφινάκια του Αιγαίου, που πέρασαν σχεδόν 7 χρόνια απ' τη ζωή τους στην αιχμαλωσία, ελευθερώθηκαν, όταν το πρόγραμμα της ΜΚΟ Born Free Foundation "Back to the Blue"
O Τομ και ο Μίσα, τα ρινοδέλφινα που διασώθηκαν, το καλοκαίρι του 2010, από ένα ξενοδοχείο με πισίνα στο παραθαλάσσιο τουριστικό θέρετρο Hisaronu της Τουρκίας, επέστρεψαν στο φυσικό τους περιβάλλον, μετά από σχεδόν δύο χρόνια συστηματικής αποκατάστασης σε οργανωμένο πρόγραμμα επανένταξης. Το ταξίδι προς την ελευθερία ήταν μακρύ και επίπονο, ένας αγώνας δρόμου από την πρώτη μέρα, με αποκορύφωμα την απελευθέρωση. Και, στις 9 Μαϊου, ο Τομ και ο Μίσα, με φορτωμένες στα φτερά τους τις ελπίδες πάρα πολλών ανθρώπων, ξανοίχτηκαν στη θάλασσα χωρίς να γυρίσουν ούτε για μια στιγμή το κεφάλι τους να κοιτάξουν πίσω.
Τώρα, ο Τομ και ο Μίσα σαν (και πάλι) ελεύθερα δελφίνια μέσα στη Μεσόγειο, θα αντιμετωπίσουν πολλούς κινδύνους από τα αλιευτικά σκάφη, τα δίχτυα, και την θαλάσσια (χημική και ηχητική) ρύπανση. Καθώς όμως φορούν μικροπομπούς, ο Αμερικανός φροντιστής του προγράμματος Τζέφ Φόστερ και η ΜΚΟ Born Free Foundation μπορούν να ακολουθούν τα ίχνη τους και να τα παρακολουθούν. Τα δελφίνια είναι πάρα πολύ κοινωνικά ζώα και, με λίγη καλή τύχη, ο Τομ και ο Μίσα μπορεί να συναντήσουν κάποιο κοπάδι στο οποίο θα καταφέρουν να ενσωματωθούν. Όμως, ό,τι και να γίνει, θα έχουν την ευκαιρία να ζήσουν τη ζωή που η φύση έχει προορίσει γι' αυτά, στο βαθμό που θα μπορέσουν να αποφύγουν τις ανθρώπινες παρεμβάσεις.
Τα δελφίνια αυτά, μετά τη σύλληψή τους από τις ανατολικές ακτές του Αιγαίου (κάπου κοντά στο λιμάνι της Σμύρνης), μεταφέρθηκαν στο κέντρο δελφινοθεραπείας της Τούρκικης πόλης Kas και, από εκεί, σε μια πισίνα στο Hisaronu, για να γίνουν αντικείμενο διασκέδασης στα τουριστικά προγράμματα κολύμβησης με δελφίνια.
Η τοπική ομάδα "Οι Άγγελοι των Δελφινιών", είχε ήδη ξεκκινήσει μια καμπάνια εναντίον του τουριστικού αυτού συγκροτήματος, όταν απεσταλμένοι της Born Free Foundation ήρθαν επί τόπου να επιθεωρήσουν την κατάσταση για πρώτη φορά. Οι συνθήκες διαβίωσης των ζώων αυτών κρίθηκαν άθλιες: Τα δελφίνια βρέθηκαν να κολυμπούν κυριολεκτικά μέσα στα ίδια τους τα περιττώματα, όπως συμβαίνει συχνά στις πισίνες των παρασκηνίων, όπου, μετά το τέλος της παράστασης, τα φώτα χαμηλώνουν και οι "ηθοποιοί" αποσύρονται από τα μάτια του κοινού.
Μετά από πολλές και δύσκολες διαπραγματεύσεις με τους ιδιοκτήτες της επιχείρησης, η Born Free τα ανέλαβε υπό την προστασία της, και "οι Άγγελοι των Δελφινιών", σε συνεργασία με τοπική οργάνωση θαλασσίων ερευνών, τα μετέφεραν πρώτα σε μια προσωρινή περίφραξη της θάλασσας, στη Βόρεια Τουρκία, και αργότερα σε μια πολύ μεγαλύτερη, ειδικά σχεδιασμένη από την Born Free .
Ένα πρόγραμμα αποκατάστασης δελφινιών για απελευθέρωση είναι μια μακροχρόνια και πολύ επίπονη διαδικασία που καθορίζεται από την ανταπόκριση και την πρόοδο των ίδιων των ζώων. Έτσι, ο Τομ και ο Μίσα χρειάστηκε να περάσουν από διάφορα στάδια, πριν κριθούν ικανοί για να επιστρέψουν στην ανοικτή θάλασσα.
Το πρώτο στάδιο ήταν η πλήρης αποκατάσταση της υγείας τους, δεδομένου ότι ένα ρινοδέλφινο που έχει παραμείνει αρκετόν καιρό σε δελφινάριο, είναι πάρα πολύ επικίνδυνο να μεταφέρει στους άγριους πληθυσμούς κάθε είδους γνωστά και άγνωστα παθογόνα μικρόβια και ασθένειες, με τα οποία η ζωή στην αιχμαλωσία το έχει προικίσει.
Στο δεύτερο στάδιο, έπρεπε να αποκατασταθεί η λειτουργία του σόναρ τους. Τα κητώδη στην αιχμαλωσία υποφέρουν τόσο πολύ από την αντανάκλαση του σόναρ πάνω στον ίδιο τους τον εαυτό, που στο τέλος, προκειμένου να επιβιώσουν, το απενεργοποιούν. Αυτό είναι κάτι ανάλογο με την παροδική κώφωση που παθαίνουν οι φάλαινες και τα δελφίνια εξ αιτίας της ηχορύπανσης των θαλασσών γιατί, ως γνωστό, τα κητώδη είναι πλάσματα του ήχου, η κυριότερη και η πλέον ευαίσθητη αίσθηση τους είναι η ακοή. Η μερική απενεργοποίηση του σόναρ στις συνθήκες της αιχμαλωσίας είναι το αποτέλεσμα της αμυντικής διεργασίας, στην οποία καταφεύγει ο οργανισμός τους, όταν στρεσσάρεται από τον αφύσικο αντίκτυπο του ήχου πέρα από τα όρια της αντοχής του, προκειμένου να προστατευτεί.
Το τελευταίο στάδιο της αποκατάστασης, που συνήθως είναι και το πιο δύσκολο, περιλαμβάνει την ανάκτηση της ικανότητας για ανεύρεση τροφής. Τα δελφίνια θα πρέπει να μάθουν (δηλαδή να ξαναθυμηθούν αυτό που κάποτε ήξεραν) να αναζητούν και να βρίσκουν την τροφή τους, κάτι το οποίο είχαν ξεμάθει, (κάθε άλλο παρά εύκολα και ανώδυνα)* όταν αιχμαλωτίστηκαν.
Στη φύση, κανένα ζώο θηρευτής δεν προτιμά να τρέφεται με πτώματα και κανένα άγριο δελφίνι που ζεί ελεύθερο στη θάλασσα δεν τρώει νεκρά ψάρια, αλλά κυνηγάει και τρώει τα ζωντανά ψάρια που εντοπίζει κυρίως με τον ηχοεντοπισμό (echolocation)**. Στις συνθήκες της αιχμαλωσίας, το δελφίνι ξεμαθαίνει να κυνηγάει και αναγκάζεται να καταπιεί τα κατεψυγμένα ψάρια (τις πρώτες φορές συνήθως με το ζόρι), σαν αμοιβή (που συνοδεύεται πάντοτε από τον ήχο μιας σφυρίχτρας) για την υπακοή του και την σωστή εκτέλεση της παράστασης. Αν προσέξετε, κατά τη διάρκεια μια παράστασης σε δελφινάριο, θα δείτε ότι τα δελφίνια ταϊζονται πάντοτε μετά από την επιτυχημένη εκτέλεση της κάθε εντολής. Θα δείτε μάλιστα ότι, μετά από κάθε νούμερο που εκτελούν, έρχονται μόνα τους στις όχθες της πισίνας, ανοίγουν το στόμα (για να φάνε, και όχι επειδή χαμογελούν), και ο εκπαιδευτής τους ρίχνει μέσα, σαν επιβράβευση, νεκρά ψάρια. Αυτή είναι η λεγόμενη θετική εκπαίδευση που υφίστανται τα δελφίνια στην αιχμαλωσία: Μαθαίνουν να τρώνε ζητιανεύοντας, μαθαίνουν να κάνουν σωστά το νούμερό τους, προκειμένου να τραφούν.
Μετά από 6 χρόνια στην μικρή και βρώμικη πισίνα του ξενοδοχείου, ο Τομ και ο Μίσα είναι επιτέλους και πάλι ελεύθεροι. Η Βοrn Free διαπίστωσε ότι το βακτηριακό φορτίο της πισίνας ήταν επικίνδυνο, όχι μόνο για τα δελφίνια αλλά και για τους τουρίστες που πλήρωναν για να κολυμπήσουν μαζί τους. Αυτόπτες μάρτυρες αυτής της άθλιας κατάστασης άρχισαν να διαμαρτύρονται, και σύντομα ξεκκίνησε μια πάρα πολύ μεγάλη καμπάνια στο Facebook, ενώ παράλληλα ξένες εφημερίδες άρχισαν να γράφουν για το θέμα αυτό, και τοπικές εκδηλώσεις διαμαρτυρίας να πραγματοποιούνται στο Hisaronu.
Ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης αναγκάστηκε τελικά να οδηγηθεί σε συμβιβασμό και να παραιτηθεί από την "ιδιοκτησία" των δελφινιών. Σύντομα, ο Τομ και ο Μίσα μεταφέρθηκαν στο θαλάσσιο κέντρο επανένταξης, όπου ξεκκίνησαν οι ετοιμασίες για την απελευθέρωσή τους, με υπεύθυνο του προγράμματος επανένταξης τον Αμερικανό εμπειρογνώμονα Τζέφ Φόστερ (Jeff Foster)***, που πριν από 10 περίπου χρόνια είχε διατελέσει φροντιστής στην επανένταξη του Keiko, της διάσημης όρκας που πρωταγωνιστούσε στην ταινία "Free Willy".
Ο Τζεφ Φόστερ θεωρεί την απελευθέρωση του Τομ και του Μίσα σαν την σημαντικότερη που έγινε ποτέ, δεδομένου ότι αυτά τα δελφίνια είναι σήμερα μεταξύ 12 και 20 ετών, και έχουν περάσει ένα σημαντικά μεγάλο μέρος της ζωής τους στην αιχμαλωσία. "Είχαν χάσει πολλά από τα φυσικά τους ένστικτα, αυτό είναι που κάνει την επιχείρηση τόσο ιδιαίτερη και πρωτοποριακή", λέει. Ο Φόστερ και οι συνεργάτες του δούλεψαν με αυτά τα δύο δελφίνια περισσότερο από ένα χρόνο, μέχρι να καταφέρουν να τα (ξανα)μάθουν να κυνηγούν και να πιάνουν μόνα τους ζωντανά ψάρια. "Στην αρχή, βάζαμε μέσα στο θαλάσσιο πάρκο τους χιλιάδες ψάρια, και ούτε που γύριζαν να τα κοιτάξουν", αναφέρει. "Είχαν συνηθίσει να τρέφονται από τα χέρια των ανθρώπων και δεν μπορούσαν να αναγνωρίσουν τα ζωντανά ψάρια σαν πηγή διατροφής".
"Yπάρχουν κάποιοι γενικοί κανόνες τους οποίους θα πρέπει να ακολουθεί η επανένταξη (rehabilitation) και η απελευθέρωση των αιχμαλώτων δελφινιών, λέει ο Ρικ Ο'Μπάρι****, (Ric O'Barry's Dolphin Project) δεν υπάρχει όμως καμιά τυποποιημένη συνταγή. Κάτι τέτοιο θα ήταν αδύνατο, γιατί το κάθε δελφίνι είναι μοναδικό και το καθένα χρειάζεται ένα δικό του ξεχωριστό πρωτόκολλο, μια ξεχωριστή συνταγή".
Η διαδικασία της επανένταξης είναι μακροχρόνια και κοπιαστική. Γιατί είναι εύκολο να αλλοιώνεις τη φύση των πραγμάτων και των πλασμάτων, δεν είναι όμως καθόλου εύκολο να την επαναφέρεις μετά. Η αλλοτρίωση δεν κοστίζει τίποτα. Η επανόρθωση όμως απαιτεί πολύ χρόνο και κόπο και πόνο και χρήματα. Σαν άνθρωποι, θα έπρεπε να είμαστε υπεύθυνοι για την αλλοτρίωση και την κακοποίηση που προκαλούμε στα άλλα πλάσματα, όπως θα έπρεπε να είμαστε υπεύθυνοι και για την εξημέρωση, την εγκατάλειψη ή την απελευθέρωσή τους.
Ό,τι και να γίνει στο τέλος, η περιπέτεια του Τομ και του Μίσα δεν παύει να είναι μια ιστορία με αίσιο τέλος, ένα "happy end", και κάτι ανάλογο θα άξιζε να ευχόμαστε και να ελπίζουμε για όλα τα δελφίνια που αναλώνουν τη ζωή τους αιχμάλωτα στις χλωριωμένες πισίνες σε ολόκληρο τον κόσμο, σκλάβοι της βιομηχανίας του θεάματος και της ανθρώπινης διασκέδασης. Κάτι ανάλογο θα άξιζε να ευχηθούμε για όλα τα απελευθερώσιμα αιχμαλωτισμένα ζώα.
Δυστυχώς, ΔΕΝ είναι όλα τα αιχμαλωτισμένα ζώα απελευθερώσιμα, όπως δεν είναι επανορθώσιμες όλες οι κακώσεις που εμείς οι άνθρωποι έχουμε προκαλέσει στη φύση. Όπως και να' χει το ζήτημα όμως, αποτελεί πλέον παγκόσμια διαπίστωση ότι τα δελφινάρια δεν είναι ο κατάλληλος τόπος για ένα δελφίνι να ζήσει, καμία ζωή κανενός δελφινιού - όσο κακοποιημένο και αλλοτριωμένο κι' αν είναι - δεν μπορεί να χωρέσει σε καμία πισίνα, κανένα πλάσμα της ανοικτής θάλασσας δεν αξίζει τέτοια τύχη.
Τόσο για τα δελφίνια που έχουν αιχμαλωτιστεί, όσο και για αυτά που έχουν γεννηθεί στην αιχμαλωσία, δεν αξίζει μια τέτοια ζωή. Είναι πια καιρός αυτή η κακοποίηση να σταματήσει. Τα δελφινάρια δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένας τόπος μαρτυρίου για τα σκλαβωμένα πλάσματα της θάλασσας, μια ξεπερασμένη μόδα ενός ξεπερασμένου και βάρβαρου τρόπου διασκέδασης, όπως ήταν κάποτε η μόδα της αρκούδας χορεύτριας, που σήμερα πλέον είναι παράνομη και θεωρείται εγκληματική.
Κάποτε, πριν από σχεδόν 70 χρόνια, στον κόσμο της λογοτεχνίας, για τη αγάπη ενός μικρού πρίγκηπα από έναν άλλο πλανήτη που ήθελε να γίνει φίλος με μια μοναχική αλεπού, είχε γραφτεί το περίφημο "Είσαι (για πάντα) υπεύθυνος ό,τι εξημερώσεις", που αργότερα έγινε παγκόσμιο μήνυμα και "σλόγκαν". Εδώ και τώρα, σήμερα, για την αγάπη της αληθινής ζωής που αντιστέκεται, δύο δελφίνια που κολυμπούν στο Αιγαίο, σαν πρεσβευτές της ανθρώπινης ελευθερίας και αξιοπρέπειας, μεταφέρουν πέρα από τα όποια "χωρικά ύδατα" και πέρα από τα σύνορα της κάθε στεριάς, μέσα στο απέραντο γαλάζιο και στις θάλασσες του κόσμου, ένα άλλο μήνυμα: "Είσαι (για πάντα) υπεύθυνος για ό,τι αλλοτριώσεις"...
Κείμενο: Κάκη Πριμηκύρη, κτηνίατρος ζώων συντροφιάς -- Filikaki Tataimou / short link: http://on.fb.me/Kn2fDT
Σημ: Το κείμενο αυτό είναι βασισμένο στο άρθρο "Two dolphins freed at last", του Άγγλου συγγραφέα Mark Caney, που δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο Dolphin Way, στις 13 Μαϊου του 2012, καθώς επίσης και σε διάφορα ανάλογα δημοσιεύματα από τον ξένο τύπο.
Παραπομπές
*Πώς αιχμαλωτίζονται τα άγρια δελφίνια: http://www.youtube.com/
** http://www.inkokomo.com/
http://www.pbs.org/wnet/
***Εμπειρογνώμων ειδικός στα θαλάσσια θηλαστικά που, πριν από 10 περίπου χρόνια, είχε λάβει μέρος στην επιχείρηση για την απελευθέρωση της όρκας Κέικο (πρωταγωνιστή της ταινίας του 1993 "Free Willy") στην Ιρλανδία. Η επιχείρηση αυτή είχε στοιχίσει τότε πολλά εκατομμύρια δολλάρια, δυστυχώς όμως ο Κέικο βρέθηκε νεκρός ένα χρόνο αργότερα, στη Νορβηγία.
**** PROTOCOL FOR THE REHABILITATION AND RELEASE OF CAPTIVE ATLANTIC BOTTLENOSE DOLPHINS (Tursiops truncatus) -- By Richard O'Barry, Marine Mammal Specialist, Earth Island Institute: http://
Επιλεκτικές αναφορές
- Two dolphins freed at last:http://
- Back to the Wild: http://www.zoenature.org/
- The Economic Voice -- Tom and Misha are released into the blue: http://
- Rehabilitated captive dolphins Tom and Misha swim to freedom: http://
- 'Free Willy' trainer to release captive dolphins: http://edition.cnn.com/
- Corrie's Helen Worth becomes tearful as she and Virginia McKenna release rescue dolphins back into the ocean: http://
- Stop Animal Abuse: http://
- http://
- http://
- http://
- http://edition.cnn.com/
- http://www.youtube.com/
- Archipelagos - Institute of Marine Conservation, on Tuesday, 15 May 2012 -- Επιχείρηση στο Αιγαίο για την επανένταξη ρινοδέλφινου στο φυσικό του περιβάλλον -- του Γιάννη Κουτελίδα: http://bit.ly/MhSGKR
Φωτο @ http://on.fb.me/IYOOKb
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου